1.Helluvað 3, landskipti
1706016
Landeigendur Helluvaðs óska eftir umsögn sveitarfélagsins á landskiptum úr landi sínu. 130 ha úr jörðinni halda upprunalandnúmeri en restinni verður skipt, alls 507 ha. Ný spilda fær nafnið Maríuvellir og landnr. XXXXXX. Óskað verður eftir lögbýlisrétti á nýja spildu eftir skiptin.
Skipulagsnefnd gerir ekki athugasemdir við áformuð landskipti.
2.Merkihvoll 10. Umsókn um stækkun lóðar
1706033
Ómar Grétarsson fyrir hönd Lukkufélagsins ehf óskar eftir því að fá að stækka lóð nr. 10 til suðurs. Ekki liggur fyrir nákvæm málsetning á fyrirhugaðri stækkun en gerður verður uppdráttur ef áform verða samþykkt.
Skipulagsnefnd hafnar erindinu. Erindinu vísað til endurskoðunar deiliskipulags fyrir svæðið.
3.Ægissíða 2, deiliskipulag
1608021
Landeigandi hefur lagt fram deiliskipulag úr landi sínu, Ægissíðu 2. Gert er ráð fyrir að skipt verði úr jörðinni allt að 1 ha lóð fyrir frístundabyggð. Lóðin bætist við núverandi frístundabyggð þar sem þegar eru 8 frístundalóðir án gildandi deiliskipulags. Gert er ráð fyrir að byggja megi frístundahús, geymslu o.þ.h. á nýrri lóð. Skipulagsfulltrúi hefur óskað eftir undanþágu frá Umhverfis- og auðlindaráðuneyti vegna fjarlægðartakmarka í skipulagsreglugerð. Skv. skipulagslögum þarf umsögn sveitarstjórnar til að beiðni verði tekin fyrir í ráðuneytinu.
Skipulagsnefnd gerir ekki athugasemdir við að veitt verði undanþága vegna fjarlægða á svæðinu.
4.Meiri-Tunga 1, deiliskipulag
1701006
Valtýr Valtýsson hefur lagt fram deiliskipulag úr jörð sinni Meiri-Tungu 1, landnr. 201366, undir íbúðarhús ásamt gistiskála til ferðaþjónustu. Jafnframt er gert ráð fyrir því að nýverandi íbúðarhúsi verði breytt í þjónustuhúsnæði tengdu ferðaþjónustu á jörðinni.
Athugasemd barst frá Skipulagsstofnun vegna ákvæða um fjölda bygginga.
Athugasemd barst frá Skipulagsstofnun vegna ákvæða um fjölda bygginga.
Skipulagsnefnd telur að ekki sé verið að auka við fjölda íbúðarhúsa á bújörðinni þar sem núverandi íbúðarhús verður fellt úr þeirri notkun og gert að þjónustuhúsi. Eitt nýju húsanna tekur því við hlutverki þess og þar með ættu fyrirliggjandi áform að samræmast skilmálum í aðalskipulagi sveitarfélagsins um fjölda bygginga á landbúnaðarjörðum.
5.Hjallanes 1, 164977, deiliskipulag
1609058
Landeigendur hafa lagt fram deiliskipulag af þremur lóðum undir frístundahús á jörð sinni, Hjallanesi 1 í Rangárþingi ytra. Athugasemd barst frá Skipulagsstofnun vegna þyrlupalls.
Skipulagsnefnd staðfestir að þyrlupallur er ekki lengur hluti af deiliskipulagi. Nefndin telur að brugðist hafi verið við öllum fram komnum athugasemdum og samþykkir tillöguna til endanlegrar afgreiðslu skipulagsstofnunar.
6.Meiri Tunga 2 deiliskipulag, viðbót við alifuglahús
1706031
Tyrfingur Hafsteinsson fyrir hönd MT4 ehf óskar eftir heimild sveitarstjórnar til að breyta gildandi deiliskipulagi fyrir lóð sína undir alifuglahúsin í landi Meiri-Tungu 2, landnr. 220669. Bætt verði við einu húsi undir alifuglaeldi.
Skipulagsnefnd leggur til að veitt verði heimild til deiliskipulagsgerðar. Nefndin telur að tillagan samræmist stefnu aðalskipulagsins og því sé ekki þörf á lýsingu. Nefndin samþykkir fyrirliggjandi tillögu og leggur til að farið verði um málsmeðferð eins og um óverulega breytingu á deiliskipulagi sé að ræða skv. 43. gr. skipulagslaga nr. 123/2010. Nefndin telur þörf á að grenndarkynna breytinguna.
Skipulagsnefnd telur jafnframt að umrædd breyting sé ekki til þess fallin að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif og skuli því ekki falla undir lög um mat á umhverfisáhrifum.
Skipulagsnefnd telur jafnframt að umrædd breyting sé ekki til þess fallin að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif og skuli því ekki falla undir lög um mat á umhverfisáhrifum.
7.Vatnshólar sumarhúsafélag, beiðni um kynningu
1706020
Guðmundur Ólafsson fyrir hönd aðalfundar Vatnshóla, félags sumarhúsaeigenda, óskar eftir frekari kynningu á skipulagstillögum og áformum varðandi uppbyggingu gistihúss í landi Árbæjarhellis.
Skipulagsnefnd leggur til að skipulagsfulltrúi mæti á fund sumarhúsafélagsins sé þess óskað.
8.Landmannalaugar, Mat á umhverfisáhrifum.
1705027
Skipulagsstofnun hefur óskað eftir umsögnum vegna væntanlegra framkvæmda í Landmannalaugum. Umsagnaraðilar hafa sent frá sér athugasemdir og ábendingar og er það í höndum framkvæmdaaðila að svara þeim svo Skipulagsstofnun geti haft svörin til hliðsjónar við endanlega niðurstöðu þeirra.
Umsagnir sendu eftirfarandi aðilar, birt í stafrófsröð:
Minjastofnun með bréfi dags. 23.5.2017 þar sem ekki eru gerðar athugasemdir. Jafnframt telur Minjastofnun að umrædd framkvæmd skuli ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Vegagerðin með bréfi dags. 30.5.2017 þar sem gerðar eru athugasemdir við breytingar á legu Landmannalaugarvegar. Sjá svar í bókun nefndarinnar.
Veðurstofan með bréfi dags. 6.6.2017 þar sem gerðar eru athugasemdir við mat á vá- og áhættuþáttum, hvernig metið skuli kalda- og heitavatnsþörfin, hönnun varnargarða og efnisnám. Einnig er bent á að skilyrði fyrir veitingu framkvæmdarleyfa verði að hönnun varnargarða liggi fyrir. Sjá svar í bókun nefndarinnar.
Fiskistofa með bréfi dags. 7.6.2017 þar sem ekki eru gerðar athugasemdir. Jafnframt telur Fiskistofa að umrædd framkvæmd skuli ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Umhverfisstofnun með bréfi dags. 8.6.2017 þar sem ekki eru gerðar athugasemdir. Jafnframt telur Umhverfisstofnun að umrædd framkvæmd skuli ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Heilbrigðiseftirlitið með bréfi dags. 12.6.2017 þar sem stofnunin metur málið svo að framkvæmdin skuli háð mati á umhverfisáhrifum vegna nokkurra þátta svo sem umfangs, mótvægisaðgerða og vöktunar og áætlunar um fjölda ferðamanna. Sjá svar í bókun nefndarinnar.
Fleiri umsagnir bárust ekki. Svör til þeirra sem gerðu athugasemdir eru tekin saman í bókun nefndarinnar.
Umsagnir sendu eftirfarandi aðilar, birt í stafrófsröð:
Minjastofnun með bréfi dags. 23.5.2017 þar sem ekki eru gerðar athugasemdir. Jafnframt telur Minjastofnun að umrædd framkvæmd skuli ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Vegagerðin með bréfi dags. 30.5.2017 þar sem gerðar eru athugasemdir við breytingar á legu Landmannalaugarvegar. Sjá svar í bókun nefndarinnar.
Veðurstofan með bréfi dags. 6.6.2017 þar sem gerðar eru athugasemdir við mat á vá- og áhættuþáttum, hvernig metið skuli kalda- og heitavatnsþörfin, hönnun varnargarða og efnisnám. Einnig er bent á að skilyrði fyrir veitingu framkvæmdarleyfa verði að hönnun varnargarða liggi fyrir. Sjá svar í bókun nefndarinnar.
Fiskistofa með bréfi dags. 7.6.2017 þar sem ekki eru gerðar athugasemdir. Jafnframt telur Fiskistofa að umrædd framkvæmd skuli ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Umhverfisstofnun með bréfi dags. 8.6.2017 þar sem ekki eru gerðar athugasemdir. Jafnframt telur Umhverfisstofnun að umrædd framkvæmd skuli ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Heilbrigðiseftirlitið með bréfi dags. 12.6.2017 þar sem stofnunin metur málið svo að framkvæmdin skuli háð mati á umhverfisáhrifum vegna nokkurra þátta svo sem umfangs, mótvægisaðgerða og vöktunar og áætlunar um fjölda ferðamanna. Sjá svar í bókun nefndarinnar.
Fleiri umsagnir bárust ekki. Svör til þeirra sem gerðu athugasemdir eru tekin saman í bókun nefndarinnar.
Skipulagsnefnd þakkar umsagnaraðilum og setur fram svör sín við fram komnum athugasemdum og ábendingum:
Vegagerðin veitti umsögn með bréfi dagsett 30. maí 2017 þar sem eftirfarandi athugasemdir er gerðar við tilkynninguna.
Vegagerðin telur rétt að fram komi að núverandi Landmannalaugarvegur (F224) er 2,4 km langur og liggur frá Fjallabaksleið nyrðri (F208), suður yfir Námskvísl og framhjá núverandi tjaldsvæði í Landmannalaugum. Skv. nýja deiliskipulaginu mun Landmannalaugavegur enda við ný bílastæði norðan Námskvíslar og verða u.þ.b. 1,7 km langur. Nýju bílastæðin við Námskvísl og Námshraun verða ekki á forræði Vegagerðarinnar. Einnig er rétt að taka fram að breytingar á gatnamótun Landmannalaugarvegar og Fjallabaksleiðar nyrðri eins og þær eru kynntar í deiliskipulaginu eru ekki komnar inn í samgönguáætlun og er því ekki vitað hvort/hvenær af framkvæmdum geti orðið.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili tekur undir þetta og finnst eðlilegt að Landmannalaugarvegur (F224) endi við nýju bílastæðin við Námskvísl þegar gerð þeirra verður lokið.
Framkvæmdir eins og lýst er í deiliskipulagi fyrir Landmannalaugar eru háðar hefðbundnum framkvæmdaleyfum frá sveitarfélagi, en að öðru leyti ekki háðar leyfum er varða starfssvið Vegagerðarinnar.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili þakkar þessar upplýsingar.
Veðurstofan veitti umsögn með bréfi dagsett 6. júní 2017 þar sem eftirfarandi athugasemdir er gerðar við tilkynninguna.
Rekstrartími og álag. Þar sem ger er ráð fyrir að rekstrartími verði ekki lengdur og álag á svæðið aukist ekki er mikilvægt að það komi skýlaust fram að mat á umhverfisáhrifum miði við núverandi rekstrartíma og óbreytt álag. Einnig komi fram að komi til breytinga á rekstrartíma og álagi, einkum að vori og vetri, verði skylt að endurmeta vá- og áhættuþætti.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili tekur undir þetta og ef komi til breyting á rekstrartíma eða álagi verði endurmetnir vá- og áhættuþættir.
Kalt og heitt grunnvatn. Eðlilegt er að metið verði hver kalda- og heitavatnsþörfin sé og hvort tryggt sé að geymirinn anni því álagi. Þetta er sérlega mikilvægt hvað heita vatnið varðar og möguleg áhrif heitavatnsupptöku á vatnsstöðu náttúrulauganna.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili tekur undir þetta og vill fara í samvinnu við Veðurstofu Íslands að skoða þetta mál.
Varnargarðar. Veðurstofan hefur fengið þær upplýsingar frá Landsvirkjun að til séu eldri rennslisraðir úr Jökulgilskvísl og staðurinn hafi verið erfiður í rekstri. Þrátt fyrir að gögnin kunni að vera af misjöfnum gæðum væri rétt að kanna þau og meta hvort þau geti hjálpað til við að finna skilyrði um hönnun sem standist skilgreindan endurkomutíma.
Út frá framlögðum gögnum mætti ætla að vatnshraði og rofmáttur vatnsins fremur en vatnshæðin sé það sem skipti máli á þessu svæði. Sýnilega er um nokkra staði að ræða þar sem mjög líklegt er að straumálag yrði mikið við flóð í Jökulgilskvísl. Hugsanlega væri unnt að setja upp vatnafræði- og straumfræðilíkan sem líkir eftir vatnshraðanum til að afmarka þá staði betur.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélagið þakkar þessa ábendingu og vill fá Veðurstofuna í samráð við hönnun varnarmannvirkja.
Þekkt dæmi eru um að það hafi grafið svo mikið úr varnargörðum í flóðum að þá þurfti grjót til að verjast rofi. Vegna stutts viðbragðstíma var þó tekið úr Laugahrauni. Slíkt er engan veginn góður kostur og getur slík efnistaka haft áhrif á ásýnd svæðisins.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélaginu er vel kunnugt um það efnisnám sem þurfti að gera í Laugahrauninu en er á móti allri slíkri efnistöku í dag.
Mikilvægt er að kalla eftir frekari mati á þessum þáttum, sem og upplýsingum um hönnun varnargarðanna og tryggja faglegt samráð við undirbúning og hönnun. Þar má m.a. nefna hvaða rofvörn er notuð þar sem líklegt er að straumur leggist á garðana. Þá er mikilvægt að setja fram áætlun um hvernig unnt væri að bregðast við miklu rofi í aftakaflóði, komi til slíkra atburða.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélagið tekur undir þetta og áttar sig á mikilvægi þess að tryggja faglegt samráð við hönnun varnarmannvirkja þá m.a. við Veðurstofuna og Vegagerðina. Meta þarf áherslur um að setja fram áætlun um hvernig verði brugðist við rofi.
Í framhaldi af ofansögðu er eindregið mælt með að lúkning á hönnun varnargarða verði sett sem skilyrði fyrir framkvæmdaleyfi.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélagið tekur undir þetta en vill þó benda á að uppbygging er áætluð í að minnsta kosti þremur áföngum.
Áfangi 1: Aðstaða við Námskvísl: Þjónustuhús, ný snyrtiaðstaða fyrir laugargesti, nestisaðstaða og kynningar fyrir daggesti og annað göngufólk. Dagaðstaða landvarða sem sjá um eftirlit og upplýsingagjöf. Bílastæði fyrir 10 rútur og um 60 bíla hannað í miklu jafnvægi við náttúruna og jarðefni á svæðinu. Uppbygging rofvarna í tengslum við göngustíg meðfram akvegi frá syðri hluta Námshrauns og inn að áningarstað við Námskvísl. Göngustígur að Laugarsvæði og ný aðstaða við laug. Áframhaldandi ný gönguleið að skála FÍ. Uppbygging varnargarðs norðan Námshrauns úr jarðefnum á svæðinu í minnstu mögulegri hæð. Hæð og styrkur þannig prófaður. Göngustígur mótaður samtímis.
Áfangi 2: Aðstaða norðan Námshrauns. Tjaldsvæði, bílastæði og rútustæði. Gestastofa og snyrtingar. Landvarðaskálar og 5 gestaskálar. Manngerð laug og baðaðstaða. Skáli og aðstaða hálendisvaktar. Uppbyggður göngustígur frá manngerðri laug yfir Námshraunið tengist áningarstað við veg suður af Námshrauni. Á núverandi svæði Ferðafélags Íslands verður snyrtingahús rifið og byggð þess í stað viðbygging við gamla skálann sem hýsir snyrtingar og baðaðstöðu fyrir skálagesti innangengd úr skála og snyrtiaðstaða aðgengileg utan frá fyrir tjaldgesti. Áningarstaður verður mótaður með timburpalli umhverfis gamla skálann.
Áfangi 3: Hestagerði með skála fyrir starfsmenn, gestaskáli og hestaskýli.
Sveitarfélagið myndi ekki veita framkvæmdarleyfi fyrir hvern áfanga fyrir sig nema að hönnun varnargarða verði lokið innan hvers áfanga.
Heilbrigðiseftirlit Suðurlands veitti umsögn með bréfi dagsett 12. júní 2017 þar sem embættið metur málið svo að framkvæmdin skuli háð mati á umhverfisáhrifum vegna eftirfarandi atriða:
Umfang, m.a. vegna þess að aðeins er gert ráð fyrir að fyrirhuguð uppbygging skv. deiliskipulagstillögunni geti annað þeim fjölda, sem áætlað er að komi í dag, sbr. umfjöllun í kafla 4.1.1., en ekki fyrirsjáanlegri aukningu til framtíðar litið. Svæðið hefur verið á válista Umhverfisstofnunar um árbil, og því er mikilvægt að með framkvæmdinni náist það markmið að draga úr álagi á umhverfis og bæta ástand svæðisins til lengri framtíðar. Telur embættið ekki raunhæft að miða fyrirhugaða uppbyggingu einungis við að mæta þörfum þess fjölda ferðamanna sem heimsækir svæðið í dag, en taka ekki tillit til mögulegrar þróunar í fjölda ferðamanna og aukinnar ásóknar til framtíðar litið.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Tilgangurinn með þessum fyrirhuguðu framkvæmdum innan Landmannalaugasvæðisins er að skapa aðstæður sem draga úr álagi af völdum ferðamanna en að sama skapi bæta þjónustu við ferðamenn á svæðinu. Markmið er að styrkja ímynd Landmannalauga sem stórbrotið náttúrusvæði og þannig raska sem minnst náttúru og lífríki svæðisins. Sveitarfélagið hefur átt samræður við hina ýmsu hagsmunaðila og stofnanir sem tengjast Landmannalaugum og er niðurstaðan úr þeim samræðum og með greiningu á þeim rannsóknum sem gerðar hafa verið í Landmannalaugum í tengslum við ferðamennsku að hófleg fjölgun sé best. Þó gera skipulagsáætlanir ráð fyrir að gistiplássum fjölgi um 42 í skálum, 200 tjöldum og þegar svæðið allt verðu fullbyggt er gert ráð fyrir 210 stæðum fyrir einkabíla, 30 rútustæðum og fyrir stóra bíla og 50 stæðum fyrir húsbíla en hafa komið nokkrar athugasemdir um að gert sé ráð fyrir of mörgum bílastæðum. Í dag er svæðið á rauðum lista náttúrfræðistofnunar og er einn af hvötunum að þessum framkvæmdum að koma Landmannalaugum af þeim lista. Sveitarfélaginu finnst að það gæti þurft að grípa til ákveðinna takmarkana um aðgengi inn á svæðið. Rangárþing ytra ætlar að skoða það í samvinnu við aðrar stofnanir á svæðinu hvort tekið verði upp bílastæðagjald og möguleika á að sekta þá sem leggja ekki innan bílastæðis.
Mótvægisaðgerðir, m.a. vegna þess að ekki er fjallað um mótvægisaðgerðir aðrar en þær sem snúa að framkvæmdunum sjálfum, þ.e. að byggingar séu hljóti ekki skaða af, en ekkert er fjallað um það hvernig bregðast skuli við ef ágangur á svæðinu eykst umfram áætlanir og þolmörkum umhverfis og landgæða er ógnað.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili þakkar þessa ábendingu en eins og fram hefur komið þá er Rangárþing ytra að skoða það í samvinnu við aðrar stofnanir á svæðinu hvort tekið verði upp bílastæðagjald og með því stjórna fjölda gesta innan svæðisins. Ef í ljós kemur að ágangur á svæðinu aukist umfram áætlanir og að þolmörkum umhverfis og landgæða verði ógnað þá verði settar frekari takmarkanir á fjölda gesta í Landmannalaugum m.a. með lokunar á hluta bílastæða.
Vöktun m.a. vegna þess að ekki er gert ráð fyrir annarri vöktun en sýnatöku úr grávatni, sbr. umfjöllun um í kafla 6, en grávatn er fráveituvatn frá t.d. handlaugum og sturtum sem leiða má framhjá rotþróm beint í siturlagnir eða púkk vegna þess að það er lítið sem ekkert mengað af örverum. Fráveita frá salernum og eldhúsvöskum á að fara í rotþrær með siturlögnum til hreinsunar enda er það mjög mengað af örverum og næringarinnihald hátt og vakta skal útrásir slíkrar fráveitu skv. reglugerð nr. 798/1999 um fráveitur og skólp. Að mati embættisins er nauðsynlegt að skipuleggja vöktun vegna áhrifa framkvæmdanna utan framkvæmdasvæðisins sjálfs í samhengi við verndaráætlanir í friðlandinu
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili vill benda á að vinna við verndaráætlun Suðurhálendis er yfirstandandi og á sveitarfélagið Rangárþing ytra og Umhverfisstofnun fulltrúa í þeirri vinnu. Sveitarfélaginu er að sjálfsögðu annt um friðlandið allt og nærsvæði þess og hagsmunir þess að það verðir fyrir sem minnstu raski og það verði ekki fyrir skerðingu eða skaði. Sveitarfélagið sér þó ekki í fljótu bragði hvaða vöktun Heilbrigðiseftirlitið er að tala um en er tilbúið að skoða það í samvinnu við stofnunina.
Embættið telur í ljósi staðsetningar og umfangs framkvæmdarinnar að varanleg umhverfisáhrif hennar, önnur en sjónræn og staðbundin í næsta nágrenni hennar vegna uppbyggingar mannvirkja, geti reynst umtalsverð og óafturkræf, þar sem með bættri aðstöðu og aðgengi megi búast við auknum fjölda ferðamanna á svæðinu frá því sem nú er. Ekki sé raunhæft við fyrirhugaða uppbyggingu að gera aðeins ráð fyrir engri eða óverulegri fjölgun ferðamanna frá því sem er í dag, heldur þurfi að horfa til lengri framtíðar.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélagið getur ekki tekið undir þessa athugasemd. Ekki er verið að fara í framkvæmdir sem leiða af sér bætt aðgengi að Landmannalaugasvæðinu heldur er verið að bæta aðgengi og stýringu innan Landmannlaugasvæðisins. Framkvæmdaraðilar telja sig vera að horfa til lengri framtíðar og með þessu að fara í framkvæmdir með sjálfbærni að leiðarljósi. Ný mannvirki verða gerð þannig að auðvelt verði að fjarlæga þau án þess að þau skilji eftir sig fótspor. Mesta fjölgun ferðamanna undanfarin ár er í þeim hópi ferðamanna sem stoppar stutt við í Laugum og er uppbygging innviða í skipulagi að stærstum hluta ætluð þeim. Þeir sem aðhyllast náttúruferðamennsku eiga enn þá góðan möguleika á að stunda sína útivist í “einveru" eins og verið hefur. Megin þungi þjónustu verður færður frá viðkvæmu svæði við Laugahraun með sitt sérstæða gróðurlendi. Skipulag svæðisins byggir á þeirri hugmynd að endurheimta tilfinninguna fyrir ósnortnum víðernum hálendisins á svæðinu við Laugahraunið. En til þess að það sé hægt er ekki hægt að hafa ótakmarkaðan gestafjölda í Landmannalaugum og því er aftur bent á að Rangárþing ytra ætlar að skoða það í samvinnu við aðrar stofnanir á svæðinu hvort tekið verði upp bílastæðagjald og möguleika á að sekta þá sem leggja ekki innan bílastæðis.
Nefndin áréttar jafnframt svar sitt sem sent var til Skipulagsstofnunar 7.6.2017 og er svohljóðandi:
Með bréfi Skipulagsstofnunar dagsett 09.05.2017 sl. óskaði stofnunin eftir umsögn Rangárþings ytra um tilkynningarskýrslu vegna framkvæmda í Landmannalaugum í samræmi við 6. gr. laga nr. 106/2000 m.s.b. og 12. gr. reglugerðar nr. 660/2015 um mat á umhverfisáhrifum.
Starfræktur hefur verið vinnuhópur um framtíðarskipulag Landmannalauga sem Rangárþing ytra hefur átt fulltrúa í en aðrir fulltrúar í hópnum koma frá Samtökum ferðaþjónustunnar, Umhverfisstofnun, Ferðafélagi Íslands og Forsætisráðuneytinu. Vinnuhópurinn hefur fundað reglulega síðan haustið 2015 og eru þessar áætlanir í Landmannalaugum afrakstur þeirrar vinnu.
Landmannalaugar eru fjölsóttasti ferðamannastaður á hálendi Íslands og þangað koma um og yfir 130.000 ferðamenn á hverju ári. Í dag er megin þjónustukjarninn undir Laugahrauni en lögð er áhersla á að færa meginþunga þjónustu norður fyrir Námshraun og dagaðstöðu norður fyrir Námskvísl og þannig hlífa viðkvæmu svæði við Laugahraun. Markmið skipulagsins er að styrkja ímynd Landmannalauga sem stórbrotið náttúrusvæði og þannig raska sem minnst náttúru og lífríki svæðisins. Sveitarfélagið bendir á að viðkomandi framkvæmdir eru háðar veitingu framkvæmdaleyfis sbr. reglugerð nr. 772/2012. Sveitarfélagið er leyfisveitandi en leita skal umsagnar Forsætisráðuneytis og Umhverfisstofnunar við veitingu leyfa innan Friðlands að fjallabaki. Sveitarfélagið bendir jafnframt á að allar byggingarframkvæmdir á svæðinu eru háðar byggingarleyfi sbr. mannvirkjalög og byggingarreglugerð. Sveitarfélagið hefur með höndum leyfisveitingar en leita skal umsagnar Forsætisráðuneytis og Umhverfisstofnunar við veitingu leyfa innan Friðlands að fjallabaki.
Sveitarfélagið telur að nægjanlega sé gerð grein fyrir framkvæmdinni, umhverfi hennar, mótvægisaðgerðum og vöktun og telur framkvæmdina ekki vera háða mati á umhverfisáhrifum.
Vegagerðin veitti umsögn með bréfi dagsett 30. maí 2017 þar sem eftirfarandi athugasemdir er gerðar við tilkynninguna.
Vegagerðin telur rétt að fram komi að núverandi Landmannalaugarvegur (F224) er 2,4 km langur og liggur frá Fjallabaksleið nyrðri (F208), suður yfir Námskvísl og framhjá núverandi tjaldsvæði í Landmannalaugum. Skv. nýja deiliskipulaginu mun Landmannalaugavegur enda við ný bílastæði norðan Námskvíslar og verða u.þ.b. 1,7 km langur. Nýju bílastæðin við Námskvísl og Námshraun verða ekki á forræði Vegagerðarinnar. Einnig er rétt að taka fram að breytingar á gatnamótun Landmannalaugarvegar og Fjallabaksleiðar nyrðri eins og þær eru kynntar í deiliskipulaginu eru ekki komnar inn í samgönguáætlun og er því ekki vitað hvort/hvenær af framkvæmdum geti orðið.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili tekur undir þetta og finnst eðlilegt að Landmannalaugarvegur (F224) endi við nýju bílastæðin við Námskvísl þegar gerð þeirra verður lokið.
Framkvæmdir eins og lýst er í deiliskipulagi fyrir Landmannalaugar eru háðar hefðbundnum framkvæmdaleyfum frá sveitarfélagi, en að öðru leyti ekki háðar leyfum er varða starfssvið Vegagerðarinnar.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili þakkar þessar upplýsingar.
Veðurstofan veitti umsögn með bréfi dagsett 6. júní 2017 þar sem eftirfarandi athugasemdir er gerðar við tilkynninguna.
Rekstrartími og álag. Þar sem ger er ráð fyrir að rekstrartími verði ekki lengdur og álag á svæðið aukist ekki er mikilvægt að það komi skýlaust fram að mat á umhverfisáhrifum miði við núverandi rekstrartíma og óbreytt álag. Einnig komi fram að komi til breytinga á rekstrartíma og álagi, einkum að vori og vetri, verði skylt að endurmeta vá- og áhættuþætti.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili tekur undir þetta og ef komi til breyting á rekstrartíma eða álagi verði endurmetnir vá- og áhættuþættir.
Kalt og heitt grunnvatn. Eðlilegt er að metið verði hver kalda- og heitavatnsþörfin sé og hvort tryggt sé að geymirinn anni því álagi. Þetta er sérlega mikilvægt hvað heita vatnið varðar og möguleg áhrif heitavatnsupptöku á vatnsstöðu náttúrulauganna.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili tekur undir þetta og vill fara í samvinnu við Veðurstofu Íslands að skoða þetta mál.
Varnargarðar. Veðurstofan hefur fengið þær upplýsingar frá Landsvirkjun að til séu eldri rennslisraðir úr Jökulgilskvísl og staðurinn hafi verið erfiður í rekstri. Þrátt fyrir að gögnin kunni að vera af misjöfnum gæðum væri rétt að kanna þau og meta hvort þau geti hjálpað til við að finna skilyrði um hönnun sem standist skilgreindan endurkomutíma.
Út frá framlögðum gögnum mætti ætla að vatnshraði og rofmáttur vatnsins fremur en vatnshæðin sé það sem skipti máli á þessu svæði. Sýnilega er um nokkra staði að ræða þar sem mjög líklegt er að straumálag yrði mikið við flóð í Jökulgilskvísl. Hugsanlega væri unnt að setja upp vatnafræði- og straumfræðilíkan sem líkir eftir vatnshraðanum til að afmarka þá staði betur.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélagið þakkar þessa ábendingu og vill fá Veðurstofuna í samráð við hönnun varnarmannvirkja.
Þekkt dæmi eru um að það hafi grafið svo mikið úr varnargörðum í flóðum að þá þurfti grjót til að verjast rofi. Vegna stutts viðbragðstíma var þó tekið úr Laugahrauni. Slíkt er engan veginn góður kostur og getur slík efnistaka haft áhrif á ásýnd svæðisins.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélaginu er vel kunnugt um það efnisnám sem þurfti að gera í Laugahrauninu en er á móti allri slíkri efnistöku í dag.
Mikilvægt er að kalla eftir frekari mati á þessum þáttum, sem og upplýsingum um hönnun varnargarðanna og tryggja faglegt samráð við undirbúning og hönnun. Þar má m.a. nefna hvaða rofvörn er notuð þar sem líklegt er að straumur leggist á garðana. Þá er mikilvægt að setja fram áætlun um hvernig unnt væri að bregðast við miklu rofi í aftakaflóði, komi til slíkra atburða.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélagið tekur undir þetta og áttar sig á mikilvægi þess að tryggja faglegt samráð við hönnun varnarmannvirkja þá m.a. við Veðurstofuna og Vegagerðina. Meta þarf áherslur um að setja fram áætlun um hvernig verði brugðist við rofi.
Í framhaldi af ofansögðu er eindregið mælt með að lúkning á hönnun varnargarða verði sett sem skilyrði fyrir framkvæmdaleyfi.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélagið tekur undir þetta en vill þó benda á að uppbygging er áætluð í að minnsta kosti þremur áföngum.
Áfangi 1: Aðstaða við Námskvísl: Þjónustuhús, ný snyrtiaðstaða fyrir laugargesti, nestisaðstaða og kynningar fyrir daggesti og annað göngufólk. Dagaðstaða landvarða sem sjá um eftirlit og upplýsingagjöf. Bílastæði fyrir 10 rútur og um 60 bíla hannað í miklu jafnvægi við náttúruna og jarðefni á svæðinu. Uppbygging rofvarna í tengslum við göngustíg meðfram akvegi frá syðri hluta Námshrauns og inn að áningarstað við Námskvísl. Göngustígur að Laugarsvæði og ný aðstaða við laug. Áframhaldandi ný gönguleið að skála FÍ. Uppbygging varnargarðs norðan Námshrauns úr jarðefnum á svæðinu í minnstu mögulegri hæð. Hæð og styrkur þannig prófaður. Göngustígur mótaður samtímis.
Áfangi 2: Aðstaða norðan Námshrauns. Tjaldsvæði, bílastæði og rútustæði. Gestastofa og snyrtingar. Landvarðaskálar og 5 gestaskálar. Manngerð laug og baðaðstaða. Skáli og aðstaða hálendisvaktar. Uppbyggður göngustígur frá manngerðri laug yfir Námshraunið tengist áningarstað við veg suður af Námshrauni. Á núverandi svæði Ferðafélags Íslands verður snyrtingahús rifið og byggð þess í stað viðbygging við gamla skálann sem hýsir snyrtingar og baðaðstöðu fyrir skálagesti innangengd úr skála og snyrtiaðstaða aðgengileg utan frá fyrir tjaldgesti. Áningarstaður verður mótaður með timburpalli umhverfis gamla skálann.
Áfangi 3: Hestagerði með skála fyrir starfsmenn, gestaskáli og hestaskýli.
Sveitarfélagið myndi ekki veita framkvæmdarleyfi fyrir hvern áfanga fyrir sig nema að hönnun varnargarða verði lokið innan hvers áfanga.
Heilbrigðiseftirlit Suðurlands veitti umsögn með bréfi dagsett 12. júní 2017 þar sem embættið metur málið svo að framkvæmdin skuli háð mati á umhverfisáhrifum vegna eftirfarandi atriða:
Umfang, m.a. vegna þess að aðeins er gert ráð fyrir að fyrirhuguð uppbygging skv. deiliskipulagstillögunni geti annað þeim fjölda, sem áætlað er að komi í dag, sbr. umfjöllun í kafla 4.1.1., en ekki fyrirsjáanlegri aukningu til framtíðar litið. Svæðið hefur verið á válista Umhverfisstofnunar um árbil, og því er mikilvægt að með framkvæmdinni náist það markmið að draga úr álagi á umhverfis og bæta ástand svæðisins til lengri framtíðar. Telur embættið ekki raunhæft að miða fyrirhugaða uppbyggingu einungis við að mæta þörfum þess fjölda ferðamanna sem heimsækir svæðið í dag, en taka ekki tillit til mögulegrar þróunar í fjölda ferðamanna og aukinnar ásóknar til framtíðar litið.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Tilgangurinn með þessum fyrirhuguðu framkvæmdum innan Landmannalaugasvæðisins er að skapa aðstæður sem draga úr álagi af völdum ferðamanna en að sama skapi bæta þjónustu við ferðamenn á svæðinu. Markmið er að styrkja ímynd Landmannalauga sem stórbrotið náttúrusvæði og þannig raska sem minnst náttúru og lífríki svæðisins. Sveitarfélagið hefur átt samræður við hina ýmsu hagsmunaðila og stofnanir sem tengjast Landmannalaugum og er niðurstaðan úr þeim samræðum og með greiningu á þeim rannsóknum sem gerðar hafa verið í Landmannalaugum í tengslum við ferðamennsku að hófleg fjölgun sé best. Þó gera skipulagsáætlanir ráð fyrir að gistiplássum fjölgi um 42 í skálum, 200 tjöldum og þegar svæðið allt verðu fullbyggt er gert ráð fyrir 210 stæðum fyrir einkabíla, 30 rútustæðum og fyrir stóra bíla og 50 stæðum fyrir húsbíla en hafa komið nokkrar athugasemdir um að gert sé ráð fyrir of mörgum bílastæðum. Í dag er svæðið á rauðum lista náttúrfræðistofnunar og er einn af hvötunum að þessum framkvæmdum að koma Landmannalaugum af þeim lista. Sveitarfélaginu finnst að það gæti þurft að grípa til ákveðinna takmarkana um aðgengi inn á svæðið. Rangárþing ytra ætlar að skoða það í samvinnu við aðrar stofnanir á svæðinu hvort tekið verði upp bílastæðagjald og möguleika á að sekta þá sem leggja ekki innan bílastæðis.
Mótvægisaðgerðir, m.a. vegna þess að ekki er fjallað um mótvægisaðgerðir aðrar en þær sem snúa að framkvæmdunum sjálfum, þ.e. að byggingar séu hljóti ekki skaða af, en ekkert er fjallað um það hvernig bregðast skuli við ef ágangur á svæðinu eykst umfram áætlanir og þolmörkum umhverfis og landgæða er ógnað.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili þakkar þessa ábendingu en eins og fram hefur komið þá er Rangárþing ytra að skoða það í samvinnu við aðrar stofnanir á svæðinu hvort tekið verði upp bílastæðagjald og með því stjórna fjölda gesta innan svæðisins. Ef í ljós kemur að ágangur á svæðinu aukist umfram áætlanir og að þolmörkum umhverfis og landgæða verði ógnað þá verði settar frekari takmarkanir á fjölda gesta í Landmannalaugum m.a. með lokunar á hluta bílastæða.
Vöktun m.a. vegna þess að ekki er gert ráð fyrir annarri vöktun en sýnatöku úr grávatni, sbr. umfjöllun um í kafla 6, en grávatn er fráveituvatn frá t.d. handlaugum og sturtum sem leiða má framhjá rotþróm beint í siturlagnir eða púkk vegna þess að það er lítið sem ekkert mengað af örverum. Fráveita frá salernum og eldhúsvöskum á að fara í rotþrær með siturlögnum til hreinsunar enda er það mjög mengað af örverum og næringarinnihald hátt og vakta skal útrásir slíkrar fráveitu skv. reglugerð nr. 798/1999 um fráveitur og skólp. Að mati embættisins er nauðsynlegt að skipuleggja vöktun vegna áhrifa framkvæmdanna utan framkvæmdasvæðisins sjálfs í samhengi við verndaráætlanir í friðlandinu
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Framkvæmdaraðili vill benda á að vinna við verndaráætlun Suðurhálendis er yfirstandandi og á sveitarfélagið Rangárþing ytra og Umhverfisstofnun fulltrúa í þeirri vinnu. Sveitarfélaginu er að sjálfsögðu annt um friðlandið allt og nærsvæði þess og hagsmunir þess að það verðir fyrir sem minnstu raski og það verði ekki fyrir skerðingu eða skaði. Sveitarfélagið sér þó ekki í fljótu bragði hvaða vöktun Heilbrigðiseftirlitið er að tala um en er tilbúið að skoða það í samvinnu við stofnunina.
Embættið telur í ljósi staðsetningar og umfangs framkvæmdarinnar að varanleg umhverfisáhrif hennar, önnur en sjónræn og staðbundin í næsta nágrenni hennar vegna uppbyggingar mannvirkja, geti reynst umtalsverð og óafturkræf, þar sem með bættri aðstöðu og aðgengi megi búast við auknum fjölda ferðamanna á svæðinu frá því sem nú er. Ekki sé raunhæft við fyrirhugaða uppbyggingu að gera aðeins ráð fyrir engri eða óverulegri fjölgun ferðamanna frá því sem er í dag, heldur þurfi að horfa til lengri framtíðar.
Viðbrögð framkvæmdaraðila:
Sveitarfélagið getur ekki tekið undir þessa athugasemd. Ekki er verið að fara í framkvæmdir sem leiða af sér bætt aðgengi að Landmannalaugasvæðinu heldur er verið að bæta aðgengi og stýringu innan Landmannlaugasvæðisins. Framkvæmdaraðilar telja sig vera að horfa til lengri framtíðar og með þessu að fara í framkvæmdir með sjálfbærni að leiðarljósi. Ný mannvirki verða gerð þannig að auðvelt verði að fjarlæga þau án þess að þau skilji eftir sig fótspor. Mesta fjölgun ferðamanna undanfarin ár er í þeim hópi ferðamanna sem stoppar stutt við í Laugum og er uppbygging innviða í skipulagi að stærstum hluta ætluð þeim. Þeir sem aðhyllast náttúruferðamennsku eiga enn þá góðan möguleika á að stunda sína útivist í “einveru" eins og verið hefur. Megin þungi þjónustu verður færður frá viðkvæmu svæði við Laugahraun með sitt sérstæða gróðurlendi. Skipulag svæðisins byggir á þeirri hugmynd að endurheimta tilfinninguna fyrir ósnortnum víðernum hálendisins á svæðinu við Laugahraunið. En til þess að það sé hægt er ekki hægt að hafa ótakmarkaðan gestafjölda í Landmannalaugum og því er aftur bent á að Rangárþing ytra ætlar að skoða það í samvinnu við aðrar stofnanir á svæðinu hvort tekið verði upp bílastæðagjald og möguleika á að sekta þá sem leggja ekki innan bílastæðis.
Nefndin áréttar jafnframt svar sitt sem sent var til Skipulagsstofnunar 7.6.2017 og er svohljóðandi:
Með bréfi Skipulagsstofnunar dagsett 09.05.2017 sl. óskaði stofnunin eftir umsögn Rangárþings ytra um tilkynningarskýrslu vegna framkvæmda í Landmannalaugum í samræmi við 6. gr. laga nr. 106/2000 m.s.b. og 12. gr. reglugerðar nr. 660/2015 um mat á umhverfisáhrifum.
Starfræktur hefur verið vinnuhópur um framtíðarskipulag Landmannalauga sem Rangárþing ytra hefur átt fulltrúa í en aðrir fulltrúar í hópnum koma frá Samtökum ferðaþjónustunnar, Umhverfisstofnun, Ferðafélagi Íslands og Forsætisráðuneytinu. Vinnuhópurinn hefur fundað reglulega síðan haustið 2015 og eru þessar áætlanir í Landmannalaugum afrakstur þeirrar vinnu.
Landmannalaugar eru fjölsóttasti ferðamannastaður á hálendi Íslands og þangað koma um og yfir 130.000 ferðamenn á hverju ári. Í dag er megin þjónustukjarninn undir Laugahrauni en lögð er áhersla á að færa meginþunga þjónustu norður fyrir Námshraun og dagaðstöðu norður fyrir Námskvísl og þannig hlífa viðkvæmu svæði við Laugahraun. Markmið skipulagsins er að styrkja ímynd Landmannalauga sem stórbrotið náttúrusvæði og þannig raska sem minnst náttúru og lífríki svæðisins. Sveitarfélagið bendir á að viðkomandi framkvæmdir eru háðar veitingu framkvæmdaleyfis sbr. reglugerð nr. 772/2012. Sveitarfélagið er leyfisveitandi en leita skal umsagnar Forsætisráðuneytis og Umhverfisstofnunar við veitingu leyfa innan Friðlands að fjallabaki. Sveitarfélagið bendir jafnframt á að allar byggingarframkvæmdir á svæðinu eru háðar byggingarleyfi sbr. mannvirkjalög og byggingarreglugerð. Sveitarfélagið hefur með höndum leyfisveitingar en leita skal umsagnar Forsætisráðuneytis og Umhverfisstofnunar við veitingu leyfa innan Friðlands að fjallabaki.
Sveitarfélagið telur að nægjanlega sé gerð grein fyrir framkvæmdinni, umhverfi hennar, mótvægisaðgerðum og vöktun og telur framkvæmdina ekki vera háða mati á umhverfisáhrifum.
9.Laugaland í Holtum, Borun heitavatnsholu að Laugalandi í Holtum
1705013
Veitur ohf óska eftir framkvæmdaleyfi til borunar á nýrri heitavatnsholu á borplani sínu við Laugaland í Holtum skv. fram lögðum gögnum.
Skipulagsnefnd samþykkir fyrirliggjandi bréf og telur að brugðist sé vel við mótvægisaðgerðum og frágangi í gögnum framkvæmdaaðila. Nefndin áréttar og treystir því að framkvæmdin hafi ekki áhrif á afhendingu heits vatns á verktíma.
Fundi slitið - kl. 10:15.