Fjölmenningarstefna Rangárþings ytra

Leiðarljós: Rangárþing ytra - Fyrir okkur öll!

Allir íbúar sveitarfélagsins skulu njóta fjölbreytts mannlífs og menningar þar sem samkennd, jafnrétti, víðsýni og gagnkvæm virðing einkennir samskipti fólks.

Starfsfólk Rangárþings ytra skal ávallt leitast við að bjóða öllum íbúum sveitarfélagsins sömu þjónustu óháð þjóðerni þeirra og uppruna.

Stofnanir sveitarfélagsins geri ráð fyrir ólíkum forsendum einstaklinga

og komi til móts við sérstakar þarﬁr þeirra þannig að þeir geti í hvívetna verið virkir þátttakendur. Óheimilt er að mismuna fólki vegna aldurs, kyns, kynvitundar, kynhneigðar, uppruna, ætternis, trúarbragða, stjórnmálaskoðana, fötlunar, heilsufars, eða þjóðernis.

Þjónusta sveitarfélagsins skal vera öllum aðgengileg. Upplýsingar um samfélagið og þjónustu, réttindi og skyldur séu aðgengilegar fyrir nýja íbúa RY. Markaðs-, menningar- og jafnréttismálanefnd fer með málefni nýrra íbúa. Í sveitarfélaginu er unnið markvisst að víðsýni og virðingu fyrir fjölbreytileika mannlífsins. Sveitarfélagið vinni að því að auka þátttöku nýrra íbúa í umræðum og starﬁ sem tengist stjórnsýslu sveitarfélaganna og almennum kosningum.

Aðgerð	Ábyrgðaraðili	Tímamörk
Útbúa welcome skjal	Íþrótta og fjölmenningarfulltrúi	Vor 2026
Fólk er boðið velkomið á skrifstofuna og sagt að það sé heitt á könnunni ef það lítur við.	Íþrótta og fjölmenningarfulltrúi	Vor 2026
Útbúa upplýsingaskjal birta á heimasíðu, ásamt tölvupóstfangi hjá fjölmenningarfulltrúa. Flipinn heitir t.d. Velkomin/welcome Setja á ensku (og íslensku.)	Íþrótta og fjölmenningarfulltrúi	Janúar 2026
Á hverju vori er haldinn viðburður til að bjóða nýja íbúa velkomna, t.d. fjölmenningardagur eða ferð með leiðsögn um svæðið. Þetta verður unnið í samstarﬁ við ferðaþjónustufyrirtæki, önnur fyrirtæki og félagasamtök.	Íþrótta og fjölmenningarfulltrúi	Haust 2026 og árlega eftir það
Kjörstjórn auglýsi framkvæmd kosninga á ﬂeiri tungumálum.	Sveitarstjórn og kjörstjórn	Þegar það á við
Starfsfólk sveitarfélagsins fái fjölmenningarfræðslu og upplýsingar um stöðu/fjölda íbúa af erlendum uppruna. Kynnt á árlegum haustfundi starfsmanna RY.	Sveitarstjóri	Árlega
Unnið verður að því að kynna þjónustu Félags- og skólaþjónustu Rangárvalla og vestur-Skaftafellssýslu sem sveitarfélagið hefur þjónustusamning við fyrir	Íþrótta og fjölmenningarfulltrúi	Árlega

íbúum RY og auka sýnileika hennar á svæðinu. PDF-bæklingur útbúinn.
Sveitarfélagið verði hvatt til þess að fá einstaklinga af ólíkum þjóðernum til starfa við stjórnsýslu og nefndir innan sveitarfélagsins. Kynnt á árlegum haustfundi starfsmanna RY.	Sveitarstjórn og markaðs-, menningar- og jafnréttismálanefnd	Árlega
Sveitarfélagið taki ákvörðun um hvernig tryggja skuli aðgengi að vandaðri túlkaþjónustu. Tryggt að börn séu ekki í túlkahlutverki. Listi yﬁr túlka verður útbúinn og fjármagn tryggt fyrir þjónustunni.	Markaðs-, menningar- og jafnréttismálanefnd	Vor 2026
Hreppsskrifstofa og íþróttahús verða merkt að utan.	Skipulagsfulltrúi/forstöðumaður íþróttamannvirkja.	2026

Gott mannlíf

Aðgerð	Ábyrgðaraðili	Tímamörk
Skapaðar verði aðstæður og hvatt til tengslamyndunar nýrra íbúa og þeirra sem fyrir eru, t.d. með íbúafundum og viðburðum, m.a. í samráði við félagasamtök.	Íbúar sveitarfélagsins	Þegar við á
Félagasamtök eru hvött til að auglýsa viðburði hjá sér líka á ensku. Félagasamtök verða hvött til að bjóða nýja íbúa í sínar raðir.	Félagasamtök	Þegar við á
Þjónusta íþróttahúss taki í auknum mæli mið af þörfum nýrra íbúa. Tímataﬂa og þjónusta íþróttahús sé aðgengileg á heimasíðu sveitarfélagsins og kynnt á fjölbreyttan hátt.	Forstöðumaður íþróttamannvirkja	Þegar við á
Þjónusta bókasafns taki í auknum mæli mið af þörfum nýrra íbúa. Athugaðir eru möguleikar á lengri opnunartímum á bókasafninu, setustofu, kaffi, bókaskiptum (book exchange) og bókum á öðrum tungumálum.	Skólastjórar og stjórn Odda bs	Vor 2026
Nýjum íbúum sé við fyrsta tækifæri gerð grein fyrir möguleikum þeirra til að læra íslensku. Sveitarfélagið styður við íslenskukennslu fyrir útlendinga á svæðinu með samstarﬁ við fræðsluaðila á svæðinu t.d. með því að leggja til húsnæði. Starfsmönnum sveitarfélagsins skal gert kleift að sækja íslenskunámskeið.	Sveitarstjórn og markaðs-, menningar- og jafnréttismálanefnd	Vor 2026

Skólamál

Skólar sveitarfélagsins taka vel á móti nemendum sínum og skólastarﬁð tekur mið af fjölbreyttum nemendahóp.

Aðgerð	Ábyrgðaraðili	Tímamörk
Skólar og Leikskólar skulu í samvinnu móta verkferla og fara eftir þeim við móttöku nýrra nemenda.	Skólastjórar, leikskólastjórar og stjórn Odda bs	Vor 2026
Markviss fjölmenningarfræðsla fari fram í skólunum.	Skólastjórar, leikskólastjórar og stjórn Odda bs	Vor 2026
Leik- og grunnskólar skulu leggja mikla áherslu á að kenna erlendum börnum íslensku, en jafnframt hvetja foreldra til að kenna þeim móðurmálið. Skólarnir skapi vettvang í samvinnu við foreldra, til þess að halda utan um móðurmálskennslu.	Skólastjórar, leikskólastjórar og stjórn Odda bs	Vor 2026
Lögð verði áhersla á samskipti heimilis og skóla og tryggt að foreldrar fái nauðsynlegar upplýsingar og öðlist skilning á skólastarﬁnu og námi barna sinna ásamt tómstunda- og íþróttastarﬁ. Grunn- og leikskólar vinni í sameiningu kynningarefni með því helsta sem varðar skólagöngu barnsins. Hver einstaklingur fái tengilið úr hópi starfsmanna fyrstu 2 árin.	Skólastjórar, leikskólastjórar og Íþrótta og fjölmenningarfulltrúi	Vor 2026

Um stofnun Fjölmenningarráðs.

Hlutverk ráðsins: Fjölmenningarráð Rangárþings ytra er markaðs-, menningar- og jafnréttismálanefnd, sveitarstjórn og öðrum nefndum til ráðgjafar í málefnum nýrra íbúa. Ráðið skal stuðla að hvers konar upplýsingagjöf og móta stefnu og gera tillögur til markaðs-, menningar- og jafnréttismálanefndar sem varðar verksvið þess. Fjölmenningarráð aðstoðar markaðs-, menningar- og jafnréttismálanefnd við undirbúning fjölmenningarferðar/ viðburðar sem haldinn er á hverju vori.

Fyrirkomulag: Ráðið heldur fundi svo oft sem þurfa þykir en að minnsta kosti árlega að vori. Ráðið getur haldið fundi opna almenningi, eftir því sem við á. Ráðið fylgir samþykkt sveitarfélagsins um stjórn og fundarsköp. Formaður ráðsins sér um að boða nefndina til fundar í samráði við Íþrótta og fjölmenningarfulltrúi sem er starfmaður ráðsins og sjá þeir sameiginlega um undirbúning funda hennar. Sveitarstjóra er frjálst að sitja fundi fjölmenningarráðsins með málfrelsi og tillögurétt. Þá getur ráðið boðað til fundar einstaka starfsmenn sveitarfélagsins sem og aðra þá sem það telur þörf á hverju sinni.

Starfstími ráðsins „Fjölmenningarráð“ er skipað til tveggja ára í senn. Fjölmenningarráð er skipað ﬁmm fulltrúum og jafnmörgum til vara. Ráðið skiptir með sér verkum á fyrsta fundi.

Yﬁrlit yﬁr þær upplýsingar sem verða á heimasíðu

Upplýsingar um verkalýðsfélög
Upplýsingar um Lífeyrissjóði
Upplýsingar um lögregluna og sýslumann
Upplýsingar um d. Aﬂið samtök gegn kynferðis og heimilisofbeldi
Upplýsingar um öryggismál, vegagerð, veður og náttúruvá
Upplýsingar um þjónustu s.s. pósthús og banka, búðina, verkstæðið, og annað sem nýtist.
Umfjöllunum um hvaða leiðir við notum til að auglýsa í sveitinni, d. Búkolla, um síður á Facebook sem eru mikið notaðar í RY, upplýsingasíður jafnt sem sölusíður.
Upplýsingar um félög og félagslíf .
Upplýsingar um menningu: Tónlist, kórar, tónlistarskólinn.
Upplýsingar um kirkjur á svæðinu og aðra söfnuði.
Upplýsingar um íslenskunám.
Upplýsingar varðandi ﬂutning í sveitarfélagið, s. kennitala, lögheimili, dvalarleyﬁ, tryggingar, island.is.
Upplýsingarit á vegum Félags- og vinnumarkaðsráðuneytisins um fyrstu skreﬁn í íslensku samfélagi og á atvinnumarkaði sé aðgengilegt hjá sveitarfélögum á sem ﬂestum tungumálum.

http://www.mcc.is/wp-content/uploads/2018/11/EEA-and-EFTA-citizens-

IS-EN-2018-ok.pdf

https://www.mcc.is/wp-content/uploads/2018/11/non-EEA-and-EFTA-citizens-IS-EN-2018-ok.pdf

Upplýsingar um félags- og skólaþjónustu. Upplýsingar um skóla og félagsstarf fyrir börn. Upplýsingar um heilsugæsluna, apótek, 112, sjukra.is, spítala, heilsuvera.is, Rauða kross síminn, barnavernd, félagsráðgjöf, sálfræðiþjónustu.
Upplýsingar um túlkaþjónusta

Upplýsingar um íþróttahúsið og sundlaug, worldclass, íþróttafélög og ungmennafélög á svæðinu, Heklu, Garp, Framtíðina, Skytturnar, Geysi, Golfklúbbinn og KFR.
Upplýsingar um bókasafnið
Upplýsingar um félagsstarf aldraða

Viðauki 3

Hugmyndir fyrir sveitarfélagið, félagasamtök, saumaklúbba og stofnanir

Skipulagning viðburða
Fá nýja íbúa til að starfa með hópnum
Auglýsa viðburði á d. ensku, pólsku
Skipuleggja svo ekki séu margir viðburðir í einu í sveitinni
Finna leiðir til að ná til sem ﬂestra þegar er auglýst
Mikilvægt að segja nýju fólki frá því hve mikið við notum Facebook í skipulagningu og auglýsingum
Auglýsa á Facebook
Þýða auglýsingar á ensku
Nota póstlista
Huga að ferðamáta fólks

Hugmyndir að viðburðum:

Fyrirlestrar
Spilakvöld
Tölvuleikjahittingur
Matarhittingur
Námskeið (prjónanámskeið, saumanámskeið, matreiðslunámskeið, smíðanámskeið, tölvunámskeið)
Tónleikar
Ljósmyndaklúbbur
Leikhús
Viðburðir úti
Skipuleggja einhverskonar mót eða keppni
Sýna bíómyndir með enskum texta (t.d. íslenskar myndir), d. í Menningarsalnum með skjávarpa
Hlaupaklúbbur
Gönguhópur
Leiklistarhópur

Ratleikur
Sundhópur
Gönguferðir
Partí – ball, dans
Sumarmarkaður, svipaður og jólamarkaðurinn
Tungumálahittingur þar sem fólk getur æft sig í að tala íslensku
Barnamenningarhátíð
Upplýsingar um möguleika til að fara á skíði
Viðburður eins og Jónsmessa að vetri
Fleiri viðburði- viðburðadagatal – sudurlif.is

Viðauki 4

Vegna móttökuáætlunar í skólunum.

http://hjalli.hjalli.is/hjalli/vefur_mottokuaaetlun_born_erlenduruppruni.pdf

https://reykjavik.is/mottokuaaetlun-vegna-barna-med-islensku-sem-annad-tungumal.pdf

http://www.hvaleyrarskoli.is/media/stodthjonusta/Mottaka-tvityngdra-nemenda.pdf

https://erlendir.akmennt.is/wp-

content/uploads/2016/04/innﬂhandbok.pdf

Ráðgjöf, t.d. hjá Fjölmenningarsetri, www.mcc.is

Í fjölmenningarstefnu Eyþings er áhugaverður listi fyrir móttökuviðtal og móttökuáætlun fyrir skóla:

https://erlendir.akmennt.is/wp-content/uploads/2017/12/fjolmenningarstefna_eythings_2017_lokautgafa. pdf

https://reykjavik.is/fjolmenning-i-leikskola Hugmyndir:

Það getur verið gott fyrir nýja nemendur að fá fyrst að heimsækja skólann utan skólatíma með foreldrum sínum og fá að sjá húsnæðið,

s.s. baðherbergi, eldhús, skólastofur og íþróttahús.

Það getur verið gott fyrir nýjan nemenda af fá annan nemenda sem vin fyrstu mánuðina. Það væri gott að fá upplýsingar frá skólanum á t.d.
Gott að vita um skóladagatalið, stundaskrá og þau verkefni sem börnin eru að fást við á hverjum degi/ viku/mánuði svo að foreldrar geti stutt við námið heima.

Áður en nýir nemendur koma í skólann er gott að vita d. hversu stór

skólinn er, hvernig skólaárið er og stundatöﬂur.

Það er gott fyrir foreldra leikskólabarna að fá að vita hvað börnin þurfa að hafa með sér og hvenær á að taka það heim aftur.
Það væri gott að þýða þessar upplýsingar og gera enn skýrari.
Upplýsingar um skólakerﬁð á Íslandi, d. um hvað þarf að greiða s.s. leikskólagjöld og matinn og þá hvað mikið. Það er gott fyrir fjölskyldur að vita þetta fyrirfram til þess að geta skipulagt fjármál sín.
Það er gott að vita um íslenskar hátíðir og siði, t.d. Þorrablót, Öskudagur, Litlu jólin, árshátíð, jól og páska. Einnig væri hægt að vera með viðburð í kringum t.d. páska sem byggði á erlendri hefð, t.d. pólskri.
Upplýsingar um menningarmun (nesti, mæting í foreldraviðtöl,

afmæli/gjaﬁr, íþróttastarf o.ﬂ.).

Mikilvægt að skapa sem mest tengsl við foreldra barna af erlendum uppruna og vera með viðburði til að tengja nýja nemendur og foreldra þeirra inn í hópinn.
Íslenskukennsla getur farið fram í litlum hópum, t.d. þrisvar í viku í nokkra mánuði. Íslenskukennsla getur farið fram í litlum hópum, d. með eldri nemendum í leik í skólahúsnæði og skólalóð.

Viðauki 5

Aðrar hugmyndir og pælingar:

Íslenskunámskeið, (12 vikna, ca 50 manns)
Fræðsla –
- námsnetið
- is - Renata
Aðgangur að bara tala? – láta fyrirtæki vita af styrkveitingu á móti.
Bæklingar á ensku og pólsku
Óformlegur hittingur til að spjalla á íslensku – (Tungumálakaffi)
- Bakarí
- Bóndabær
- Hesthús
- Sundlaug
- Rækt
- Ferðafélagið
- Kirkjan
- Önnur félagasamtök
Leiðsögn um bæinn
- Bæjarskrifstofur
- Leikskóli
- Skóli
- Íþróttasvæði- Sundlaugar
- Veiði

Gönguleiðir/gönguferðir/ferðafélagið
Innviðir
Skatturinn
Heilsugæslan
Verslunin
Bakarí
Apótek
Matsölustaðir
Annað í nágrenninu – frítt og það sem er greitt fyrir
Selfoss-Hvolsvöllur
Viðburðir á ensku
Hestar og námskeið
Er bæklingurinn á ensku?
Hvað er í boði fyrir erlenda íbúa?
Hvernig er þeim tekið?
Hvernig er inngildingin – er sveitarfélagið með frumkvæði?
Hvernig er tungumálaframsetningu háttað?
Hefur verið gerð skoðanakönnun á líðan fólks?

Fjölmenningarstefna og aðgerðaáætlun